Het Heilig Avondmaal: samen Jezus gedenken. Ingesteld door Hem zelf, en in gehoorzaamheid aan Hem wordt dit wereldwijd tot op de dag van vandaag gevierd. De christelijke kerk bestaat uit een heel aantal stromingen die elk andere accenten leggen. In de diverse denominaties wordt ook verschillend omgegaan met het vieren van het Heilig Avondmaal.
In de kerk
In de lokale kerk waar wij bij betrokken zijn, vieren we het Avondmaal eens per maand tijdens een kerkdienst. De kinderen zijn dan al naar de kinderdienst en zijn hier dus niet bij. Ook op Goede Vrijdag vieren we het Avondmaal in de kerk; op dat moment is er geen aparte kinderdienst en maken onze kinderen het vieren van het Avondmaal dus wel mee.
Ouders mogen op dat moment beslissen wat zij goed vinden met betrekking tot hun kinderen en het wel of niet participeren in het vieren van het Heilig Avondmaal. Wij hebben er voor gekozen om onze kinderen mee te laten vieren; om hen ook een stukje brood te laten eten en een slokje druivensap te laten drinken. Prachtig, vind ik dat. Een moment waarin we samen als gezin belijden dat we afhankelijk zijn van Jezus’ genade.
Mee doen
Naast dat ik het persoonlijk erg mooi vind om met mijn hele gezin Avondmaal te vieren, en theologisch hiervoor geen bezwaren zie, denk ik dat er ook vanuit het oogpunt van geloofsopvoeding iets voor te zeggen is om kinderen mee te laten doen. Kinderen leren door te horen; maar meer nog leren ze door ook te zien; en nog meer leren ze door mee te doen. Deelname aan het Heilig Avondmaal, kan door de participatie van de kinderen, geloven in Jezus heel dichtbij laten komen: tot op belevingsniveau. Natuurlijk kan Gods Geest dat ook zonder hulpmiddelen – dus voel je schroom of twijfel hierbij, onderzoek die twijfel, en voel je vooral vrij dit anders in te vullen.
Rituelen (geen starre, maar ondersteunende) kunnen een belangrijke rol spelen om kinderen iets te laten ontdekken van (leven met) God. Het Heilig Avondmaal is zo’n prachtig geloofsritueel, dat ook kinderen iets kan laten ontdekken van God die zo dichtbij komt.
Kerk-zijn in coronatijd
Nu we in deze bijzondere tijd leven, waarin we door het Covid-19 niet naar de kerk kunnen, valt ook het kerkelijk vieren van het Heilig Avondmaal weg. Maar dat betekent niet dat we dit nu niet meer kunnen vieren! Eigenlijk is elk gezin, elk huis, een eigen ‘huis-gemeente’ in deze tijd. Hoe mooi is het om daarin ook het vieren van het Heilig Avondmaal een plekje te geven. Je zou dat met kinderen als volgt vorm kunnen geven:
Lees het gedeelte uit een kinderbijbel, waarin Jezus het Pascha met zijn leerlingen viert en het Avondmaal instelt. Daarna kun je iets vertellen over de betekenis van het Avondmaal. Wanneer je daar hulp bij nodig hebt, kun je hier een uitleg lezen voor kinderen en hier voor tieners. Je kunt met elkaar ook het filmpje kijken dat op die pagina’s staat. Wij keken die voor kinderen: Heilig Avondmaal. Dank vervolgens God, voor het brood en de wijn, voor Jezus’ leven voor ons. En breek het brood en deel de wijn. Aansluitend kun je nog een lied zingen of luisteren; voor tieners zijn er allerlei passende liederen, bijvoorbeeld Aan Uw tafel. Voor kinderen konden wij minder vinden; maar Make Some Noise Kids heeft bijvoorbeeld het lied: Laatste Avondmaal.
Dit moment hoeft niet lang te duren. En kinderen zullen de volle betekenis ervan nog niet begrijpen (maar dat doen wij als volwassenen ook niet!). Maar wat vind ik het mooi om zo samen als gezin het Heilig Avondmaal te vieren, de tekens van genade te ontvangen, en Jezus te gedenken.
De uitleg over ‘brood’, die wij gebruikten bij onze viering en op de foto bij dit blogbericht staat, komt uit het boek ‘De Gezichten van God‘, van Marie-Hélène Delval.